Uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt dat ongeveer driekwart van de Nederlanders die in de jaren 2013 en 2014 geld geschonken heeft gekregen voor de eigen woning, deze schenking heeft dit benut om op de hypotheek af te lossen. De schenkingsvrijstelling heeft er daardoor voor gezorgd dat het aantal huizen dat ‘onder water staat’ is afgenomen in 2013 en 2014. De Algemene Rekenkamer acht na onderzoek het verband tussen de tijdelijke aanpassing en dit resultaat aannemelijk. De vrijstelling heeft wel een prijskaartje, het kost de Schatkist naar schatting vanaf 2017 € 97 mln per jaar.
Nu sinds begin 2017 de schenkingsvrijstelling blijvend is ingevoerd (geldt alleen voor ontvangers van 18 tot 40 jaar), verwacht de rekenkamer dat dit eveneens een positieve invloed zal hebben op de verlaging van de hypotheekschuld. Onzeker is hoeveel geld de schatkist hierdoor zal mislopen. Voor 2013 en 2014 was dat ruim tien keer zoveel als wat het Ministerie van Financiën had geraamd. Vanaf 2017 verwacht de minister een derving van € 97 miljoen per jaar. Er is moeilijk een goede voorspelling te doen hoe vaak een beroep op deze fiscale regeling zal worden gedaan.
Kosten in 2013 en 2014 ruim een miljard
Tot 2013 werd er gemiddeld 5.000 maal per jaar gebruik gemaakt van de (sinds 2009 bestaande) vrijstelling voor een eenmalige schenking ten behoeve van de eigen woning. Dat kostte de Staat gemiddeld € 29 miljoen per jaar door lagere belastingafdracht. Voor 2013 en 2014 was vanwege de verruiming op een verdubbeling gerekend door het ministerie. In werkelijkheid werd in die twee jaar de regeling 159.000 keer gebruikt. Er was rekening gehouden met € 104 miljoen minder belastingafdracht, het werd € 1.093 miljoen minder, ruim het tienvoudige.
Minder hypotheken onder water
Toch is het fiscaal instrument effectief, omdat de beleidsdoelen gehaald zijn: de totale hypotheekschuld daalt sinds de tijdelijke verruiming van de regeling. Ook het aantal woningen waarvoor geldt dat er een hogere hypotheek op rust dan de WOZ-waarde (‘onder water staan’) stabiliseert sinds 2013 en laat sindsdien een lichte daling zien. Overigens zorgen de aantrekkende economie en huizenmarkt ook voor minder onderwaterhypotheken.
Uit het onderzoek van de Algemene Rekenkamer naar de belastingaangiften van de 159.000 schenkingontvangers blijkt dat het merendeel (circa 74 %) van hen dit geld benut heeft voor het aflossen van (een deel van) de hypotheekschuld. De overige ontvangers zetten het geld in voor een verbouwing aan de woning of koop van een huis.
Verschil jongeren en ouderen
Uit het onderzoek van de Algemene Rekenkamer komt naar voren dat ouderen de schenkingen benut heeft voor het aflossen van (een deel van) de hypotheekschuld. Jongeren gebruikten de schenkingen juist voor de koop van een huis.
Heeft u vragen over aflossen of schenken? Aarzel niet om ons te bellen.
Bron: Algemene rekenkamer
