Het kifid ontvangt veel klachten waaruit blijkt dat het voor verzekerden en benadeelden niet altijd duidelijk is waarom een schade niet wordt vergoed als de verzekerde wel een schade heeft veroorzaakt, maar volgens de verzekeraar alsnog niet aansprakelijk is. Daarom heeft het Kifid een kennisdocument opgesteld.
Aansprakelijkheidsverzekering
Op een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP) is in principe dekking als:
- De verzekerde, in de particuliere hoedanigheid, schade veroorzaakt aan derden
- De schade ontstaat door een volgens de polisvoorwaarden gedekte gebeurtenis
- De verzekerde volgens het aansprakelijkheidsrecht aansprakelijk is.
Een aansprakelijkheidsverzekeraar toetst een gemelde schade op de aansprakelijkheidsverzekering op deze 3 punten. De eerste 2 punten worden beoordeeld aan de hand van de inhoud van de polisvoorwaarden.
- Op de aansprakelijkheidsverzekering is géén dekking voor schade die verzekerde tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden aan derden veroorzaakt. Denk aan de situatie waarin de verzekerde als werknemer bij een supermarkt werkt en met een rolkar tegen een klant aan rijdt. Er is vaak wel dekking als verzekerde als vrijwilliger werkt en ook als de verzekerde een kind is en schade veroorzaakt tijdens vakantiewerk of een bijbaantje.
- Op de aansprakelijkheidsverzekering is géén dekking als er een uitsluiting van toepassing is. Denk aan de situatie waarin bijvoorbeeld schade wordt veroorzaakt met of door motorrijtuigen of een opzettelijk veroorzaakte schade. De verzekerde kan dan wel aansprakelijk zijn, maar er is géén dekking.
Aansprakelijkheid
Als derde beoordeeld de verzekeraar of de verzekerde daadwerkelijk aansprakelijk is. In tegenstelling tot wat nog wel eens gedacht wordt, bepaalt de verzekeraar dit niet zelf. De verzekeraar toetst dat wat er gebeurd aan wat er in het aansprakelijkheidsrecht in het Burgerlijk Wetboek is vastgelegd.
Voorbeeld 1
Jaap kijkt al wandelend op zijn telefoon en loopt daardoor een geparkeerde fiets omver. De aansprakelijkheidsverzekeraar van Jaap zal toetsen of Jaap op grond van de wet aansprakelijk is. Jaap kan verweten worden dat hij niet uitkeek waar hij liep en dat hij daardoor de fiets omver liep. Op grond van artikel 6:162BW is Jaap aansprakelijk, omdat zijn daad onrechtmatig is, aan hem toe te rekenen is en deze daad geleid heeft tot de schade. De aansprakelijkheidsverzekeraar vergoedt de schade als ook aan punt 1 en 2 is voldaan.
Géén aansprakelijkheid
Als veroorzaker géén onrechtmatige daad heeft gepleegd, hoeft er géén sprake te zijn van aansprakelijkheid.
Voorbeeld 2
Jaap loopt oplettend op zijn omgeving over straat en struikelt, zonder aantoonbare oorzaak. Hij valt tegen een fiets en de fiets valt om. De oorzaak is en blijft onbekend. Op grond van artikel 6:162BW is Jaap niet aansprakelijk. Jaap valt niets te verwijten, omdat niet aangetoond kan worden dat hij een onrechtmatige daad heeft gepleegd die heeft geleid tot de schade. De aansprakelijkheidsverzekeraar van Jaap hoeft de schade niet te vergoeden omdat er géén sprake van aansprakelijkheid is.
Wel aansprakelijkheid en géén onrechtmatige daad
Als de veroorzaker géén onrechtmatige daad heeft gepleegd en géén schuld heeft, kan er wel sprake zijn van aansprakelijkheid als de schade op grond van het recht voor zijn rekening moet komen.
Voorbeeld 3
Jaap fietst op zijn fiets, maar de remmen doen het niet. Hierdoor botst hij tegen een voetganger aan. Als bezitter van een fiets met een gebrek (artikel 6:173 BW), is jaap aansprakelijk zónder dat hij een onrechtmatige daad heeft gepleegd.
Niet aansprakelijk zijn, maar wel aansprakelijk voelen
In voorbeeld 2 kan Jaap zich wel aansprakelijk voelen, zonder dat hij op grond van de wet aansprakelijk is. Dit soort schades komen zeer regelmatig voor. Verzekerden vinden het vervelend dat de schade is ontstaan door hun toedoen en begrijpen niet waarom de schade niet door de aansprakelijkheidsverzekeraar wordt vergoed. De verzekerde heeft de ontstane schade immers toch veroorzaakt? De oorzaak ligt wel in iets dat de verzekerde heeft gedaan maar alleen als verzekerde op grond van het aansprakelijkheidsrecht aansprakelijk is, is er dekking op de aansprakelijkheidsverzekering.